Old-Testament – Ga Shaka Dingsa

Ga Shaka Dingsa hta Karai Kasang shinggyim masha hpe shaga la ai gaw, Shi jaw da ai “Ga Shaka” hpe kangka ai hte hkan shadik na matu rai nga ai.  Raitim, shinggyim masha gaw kangka ai hte n hkan shadik sai. Chyum Laika hta Adam hte Ewa, Ka-in hte Abela, Noa hte hka sha-u-ing ai lam, Babel langchyi hpe jahten kau ai hpe yu jang, Karai Kasang shaga ai hta kangka rai madat mara hkan sa shatup shadik ai lam n nga ai hpe mu lu ga ai. Ndai zawn re ai lam ni gaw, Karai Kasang a ahpraw nsam myi man hpe jahten kau ai hte shingra masa, tara ni hte nhtan shai wa shangun ai majaw, si hkrung si htan mungkan ga de du shang wa sai (Npt.Nhp. 3:15). Karai Kasang a yaw shada  ai masing lam gaw, Shi a sak hkrung ai chyeju n-gun atsam hte Shi a hpung shingkang npu hta Shi hte rau htani htana nga na matu rai nga ai.

Shinggyim masha a hkye hkrang la ai labau gaw Karai Kasang, Abraham hpe shaga la ai aten kaw nna grau dan dawng sai. Abraham hpe shi a nta, shi chye chyap hku hkau ai buga masha ni hpe kau da nna Karai Kasang  ndat da ai sumtsan buga de htawt sa wa na matu hkang dat sai. Shaloi Abraham mung, Karai Kasang hpe kam sham myit kaba rawng ai wa rai nna, Shi tsun ai hte maren madat mara hkan sa shadik sai. “Karai Kasang gaw Abraham hpe, Na a buga hte na a amyu,  na a nwa nta na pru nhtawm ngai nang hpe madun dan na lamu ga de sa wa su: ngai nang hpe amyu kaba shatai na we ai: nang hpe ngai shaman ya na de ai rai nna, na a amying hpe galu kaba shangun ya na we ai; nang mung shaman chyeju a nhpang tai wa na rin dai; nang hpe shaman ai wa hpe ngai shaman ya na we ai; nang hpe matsa ai wa hpe ngai matsa kau na we ai” (Npt.Nhp.12:1-3, 22: 3-18).  Sumtsan buga na shi a nga shara n’nan hta Abraham hpe Karai Kasang gaw, shaman ya nna shi a amyu masha ni hpe shalaw jahtam dat sai.

Karai Kasang gaw, Israela amyu masha ni hpe mayam prat kaw nna hkye mawai la na matu, Mawshe hpe shaga la nna Israela amyu masha ni hpe hkye hkrang shaw la shangun sai. “Mawshe e, Mawshe e, nga nna dai wan sumwum kata na shi hpe shaga ai.” “Ya sa wa su, nye a amyu Israel a kashu kasha ni hpe Egutu mung kaw nna sa shapraw la lu na, ngai nang hpe Hpara-u hpang de shangun dat de ai” (Pru.3:4, 10). Shawng nnan e, Mawshe gaw, Karai Kasang shi hpe shaga la ai lachyum hpe atsawm sha n chye madat ai majaw, ninghkap tsun wu ai. Raitim, Karai Kasang gaw shi hte rau nga nga nna, shi hpe garum la na lam tsun sai. Shingrai, Mawshe hpe Shi shangun dat sai (Pru. 3:10).

Mawshe si mat ai hpang, Karai Kasang gaw Yawshu hpe shaga la ai hte Israela kashu kasha ni hpe woi zinlum nna, Shi jaw ai mungdan de woi shang wa na matu lit shatsam dat sai. Mawshe hte rau Karai Kasang nga ai hte maren, Yawshu hte mung nga ai ngu nna n-gun jaw ga tsun sai (Yaw 1: 1-11).

Myihtoi ni hpe shaga la ai lam hta mung, Shi a yaw sing ai masa lam nga ai hpe mu lu ai. Myithtoi nkau mi hpe gaw kanu a hkritung hta naw rai nga ai aten kaw nna pyi Shi shaga la sai. “Ngai nang hpe ningnu a hkritung e garai n hkri, shachyaw shi yang pyi, ngai nang hpe chye ni ai; nang garai n shangai shi yang pyi, ngai nang hpe shachyoi shapra da ni ai: masha amyu ni a myihtoi tai na, ngai nang hpe aya tang da ni ai”  (Yer 1:5).

Samuela hpe Karai Kasang shaga la ai hpe sumru yu jang, masha hkum dek hpe dan tawk matut mahkai nna shaga la ai hpe mu lu ai. Samuela gaw Shilo shara kaw Eli hte rau nga nga nna shana yup nga yang, Karai Kasang Samuela hpe masum lang shaga wu ai. Samuela gaw, Eli shi hpe shaga ai shadu nna masum lang Eli hpang de sa wa ai. Samuela gaw, Karai Kasang hpe garai n chye wu ai hte Karai Kasang mung, Shi a ga Samuela hpe garai n tsun shapraw dan wu ai. Eli gaw Karai Kasang shaga ai hpe dum ai shaloi, Samuela hpe “Nang wa yup nga su; ya na lang bai shaga jang Karai Kasang e, tsun rit na mayam madat nga nngai,” ngu nna htan u, nga nna tsun dat wu ai. Samuela mung, Eli tsun ai hte maren wa yup wu ai. Karai Kasang shi hpe shaga ai shaloi, madat mara ai hte, “Madu e, tsun rit, na a mayam madat nga nngai,” ngu nna htan ya sai (1Sam 3:1-9). Karai Kasang Samuela hpe shaga ai gaw, Dawi hpe sau chya ya nna, hkawhkam shatai ai amu hpe gun hpai na matu rai nna, shi dai hpe tup hkrak galaw gun hpai sai.

Myihtoi Esaia gaw, Yerusalem Nawku Htingnu hta Karai Kasang a man e akyu hpyi nga yang, shi hpe shaga la sai. Karai Kasang, shi hpe shaga ai hta shi n ging n dan ai hte mara lu ai hpe dum wu ai. Rai timung, Karai Kasang gaw, Shi a malai Israela masha ni hpe sharin shaga na matu, lata la nu ai hte shangun dat wu ai. “Ngai kadai hpe shangun dat na rai ta? Anhte a matu kadai wa sa ya na ta?” nga nna Madu tsun ai nsen hpe na se ai, ngai hpe shangun dat e, ngu nna ngai htan ya ni ai” (Es. 6:1-13).

Karai Kasang, myihtoi Amo hpe shaga la ai gaw, Israela mungdan a hpa-awn ningbaw ni a mung masa, sut masa, makam masham htung lailen n jaw, n htap n htuk, n jaw n tara ai lam ni hpe shading sharai ya na matu shangun dat ai rai nga ai. Amo a mungga madung hta Karai Kasang gaw rap ra tara a ningpawt re ai hte, masha amyu shagu mung Karai Kasang a man e, shinggyim ahkaw ahkang maren sha re ai lam, madang maren sha re ai lam, makam masham bungli hte rap ra tara mung, masha yawng hpe tsawra ra ai tara hte mung, jahka kau n mai ai lam sharin ya ai (Amo 9:7; 1:3, 2:16).

Karai Kasang shaga la ai gaw Mungsung lam mung rai nga ai. Kalang lang anhte n chye na ai lam ni grai byin ai. Chyum laika hta Abraham a madu jan Sara gaw, kashu kasha n lu ai maudung rai nga ai. Asak kaba sayang kasha lu na lam tsun ai shaloi Sara mani wu ai, “Ngai gumgai sayang me, kaja wa kasha lu na kun?” Myithtoi Yeremia mung, Karai Kasang shaga la ai shaloi, “Madu Karai Kasang e, Ngai ga n chye tsun nngai; ma-a ai ma naw rai nga nngai” nga nna htan ai (Yer 1:6). Karai Kasang gaw, shi shaga la sai wa hpe shi a myit hkan shatup shadik lu na matu chyeju atsam jaw da sai. Kam sham ai myit hte hkap la hkan sa na gaw anhte a lit nan rai nga ai.

Karai Kasang shaga la ai shaloi, shaga la hkrum ai wa gaw shi n byin n tai ai, mara lu ai, n-gwi ai, hkrit tsang ai hte n-gun n rawng dum ai lam ni hpe tsun ai. Ndai lam ni gaw, masha law malawng hta byin nga ai lam ni rai nna, mauhpa n rai nga ai. Raitim, dai lam ni hpe Karai Kasang hta kamsham myit kaba tawn da nna Shi a n-gun atsam chyeju hte madat mara ai a marang e awng dang lu ai.  Shaga la hkrum ai wa gaw shi a akyu hte shi kam ai hku galaw na shaga la hkrum ai n re. Masha yawng a matu rai nga ai. Tinang hta n byin n tai ai hte, mara lu ai lam ni hpe dum chye nna, Karai Kasang a chyeju n-gun atsam hte sak hkrung lam a matu,  rap ra tara a matu, simsa lam a matu, hpan da sai shinggyim masha yawng hpe daw jau na matu Karai Kasang shaga la ai hte shangun dat ai lam rai nga ai. Ga Shaka dingsa prat hta kadai hpe raitim, Karai Kasang shaga la ai shaloi, shi a yaw shada ai lam nga ai hpe asan sha mu lu nga ai.